ایثار، شاخص انسان بودن

بسم الله الرحمن الرحیم

ایثار، شاخص انسان بودن

خودخواهی ذاتی انسان است. از همان نخستین ساعت های تولد، بقای ما را جستجو می کند و در فرآیند رشد همراه همیشگی است. خود را بر دیگران مقدم دانستن موجب حفظ ذات است و این امر نه تنها در آدمی که عموم موجودات زنده را به صورت غریزی در بر می گیرد. گزینش اعمال و انتخاب آنها نیز فرآیندی است که در درجه ی اول برآوردن منافع شخصی را نشانه می رود.

***

به فعالیت های روزمره که بنگریم، خود گواهِ این موضوع خواهیم بودکه "هیچ گربه ای برای رضای خدا موش نمی گیرد!"

 کار و فعالیت روزمره ی ما اگر چه دیگران را نیز در فرآیند زندگی اجتماعی (به عنوان سیستمی که در کل نفع بیشتری نصیب ما خواهد کرد) منتفع خواهد کرد اما در درجه ی نخست سود شخصی مان را هدف گرفته است.

به دیگر بیان زندگی کردن ما در جهت نفعی که که در اولیت شامل خودمان شود تفاوت چندانی با دیگر موجودات زنده نخواهد داشت! ( بسیاری از حیوانات نیز شیوه ی همزیستی مسالمت آمیز را به منظور بهره مندی بیشتر در پیش گرفته اند)

بسیاری از اعمالی روزانه که به خیال خود اخلاقی! انجامشان می دهیم، در واقع در جهت نخست برآورده کننده ی نفع ما هستند. اگر کسی از ما بپرسد که ساعت چند است و ما راستش را بگوییم، عمل اخلاقی انجام نداده ایم! ما با دور اندیشی، منفعت طولانی مدت خود را در نظر گرفته ایم.

***

آن جایی عملی دارای ارزش خواهد بود که در درجه ی نخست منفعت شخصی را به عنوان هدف نشانه نرفته باشد.( هر چند شاید تبعاتش منفعت شخصی را نیز در بر بگیرد).

 راست گفتن آن هنگام عملی اخلاقی خواهد بود که در دادگاه علیه منفعت شخصی به کار آید. با این شاخص خواهیم دید که تا چه میزان زندگی ما بالاتر از سطح سایر موجودات زنده (حیوان و نبات) است.

ایثار، دیگران را  بر خود مقدم دانستن و بر مبنای منفعت شخصی زندگی نکردن ( کاری که نه بر مبنای غریزه ی حیوانی که ممکن است مادر در حق فرزند انجام دهد، بلکه بر مبنای انتخاب عقلی) وجه تمایز انسان بر سایر موجودات خواهد بود و گرنه زندگی ما همان زندگی حیوانی و نباتی سایر موجودات زنده است. بی هیچ کم و کاست.

علی اکبر نوری

9/5/92

تهران